Thứ Hai, 13 tháng 2, 2017

Huyền thoại một bút danh


          Trong nghề viết báo tôi có một kỷ niệm nhỏ được bạn đọc thêu dệt thành huyền thoại cho một bút danh. Chuyện thế này…
          Được Ban biên tập Báo Anh Dũng tỉnh Trà Vinh phân công theo dõi quá trình xây dựng Đền thờ Bác Hồ tại xã Long Đức, thị xã Trà Vinh năm 1970. Để đảm bảo bí mật nhằm phân tán sự chú ý đánh phá của giặc, cấp trên chỉ đạo đưa tin việc xây dựng Đền thờ ở quy mô nhỏ của nhân dân xã Long Đức. Cũng vậy, khi khánh thành Đền thờ Bác Hồ (26/01/1971), có một số cán bộ lãnh đạo cơ quan ngành tỉnh đến dự; Nhưng trong bài tường thuật lễ khánh thành Đền thờ Bác Hồ của tôi đăng trên Báo Anh Dũng mấy ngày sau đó chỉ nêu tên các vị lãnh đạo thị xã Trà Vinh lúc bấy giờ như đồng chí Tư Tranh (Bí thư thị xã ủy), đồng chí Ma Ha Thạch Sa Bút (Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Cách mạng thị xã Trà Vinh)….đến dự, một số vị đại biểu lãnh đạo ngành tỉnh thì không nêu tên vì còn phải đảm bảo an toàn bí mật cho họ và vị trí đóng quân của cơ quan họ.
          Thế nhưng, sau khi xem bài báo của tôi không thấy tên mình, vị Phó Chủ tịch Úy ban Mặt trận Dân tộc Giải phóng tỉnh Trà Vinh (người được cơ quan phân công đi dự lễ) đã viết thơ gởi lãnh đạo cơ quan Báo Anh Dũng phê bình tôi khá gay gắt, đại loại như: “Không biết khi dự lễ, tác giả Trần Điền hay Trần Điên gì đó mãi đi chơi hay sao mà không thấy tôi dự lễ…” (Lúc ấy tôi mới vừa bước sang tuổi hai mươi - Xem thêm “Ngứa Bút” – Nhà báo Ngô Thanh Hòa – Tập san Người Làm báo Trà Vinh 1998 – “Giấc ngủ con thơ” – NBX Văn hóa – Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh 2015.)
          Từ đó, bạn đọc lan truyền nhau “sự kiện Trần Điên 1971)” thành “Nhà báo Trâu Điên” theo cách hiễu biết riêng của mình. Cho đến bây giờ, gần nữa thề kỷ trôi qua, không ít người đương thời, vẫn tự hào giới thiệu với bạn bẻ, con cháu họ biết tôi là Nhà báo Trâu Điên theo cách hiễu của mình một cách tự hào về sự hiễu biết của họ trong nghề viết báo của tôi.
          Đối với tôi, mỗi lần nghe ai giới thiệu về bút danh bất đắc dĩ như huyền thoại của mình như vậy, tôi chợt nhớ đến Bác Hồ - Bài tường thuật lễ khánh thành Đền thờ Bác Hồ tại xã Long Đức, thị xã Trà Vinh cách đây gần nữa thế kỷ.

                                                                     Tối mùng 3 tết Đinh Dậu 2017

                                                                                     TRẦN ĐIỀN

Thứ Bảy, 4 tháng 2, 2017


Dưới chân núi Bà Đen
NHỚ VỀ THÁNG NĂM OANH LIỆT ẤY !


Tác giả bài viết dưới chân núi Bà Đen Tây Ninh (Ảnh: Hoàng Khanh)


Ở tỉnh Tây Ninh ngoài núi Bà Đen, địa điểm du lịch nổi tiếng thế giới ra còn có Di tích lịch sử - văn hóa Trung ương cục miền Nam. Di tích này còn được biết với mật danh trong kháng chiến là “e rờ” (R) tọa lạc vùng giáp giới Việt Nam – Campuchia thuộc địa phận xã Tân Lập, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, cách thị xã Tây Ninh khoảng 60 km theo quốc lộ 22B.
Ở tỉnh Trà Vinh có nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân được tổ chức phân công hoặc tình nguyện đi về Trung ương cục miền Nam công tác, hội họp, học tập hoặc thăm chồng, thăm con, thăm cha, mẹ. Lúc ấy người ta gọi với một cụm từ rất tóm tắt và bí mật là đi rờ (R). Nhiều người con Trà Vinh đã gởi lại máu xương trên chiến trường miền Đông oanh liệt này.
Để có chung niềm tự hào với Di tích lịch sử - văn hóa Trung ương cục miền Nam, sau đây Tập san NLB TV xin giới thiệu mẩu chuyện về Người Trà Vinh đi R trong thời kỳ oanh liệt ấy:

 CẢ NHÀ CÙNG ĐI R

Đó là gia đình đồng chí Nguyễn Đức Toàn (1931 – 2008), nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Cửu Long (1986 – 1990).
Cuối năm 1961, Ban Chấp hành Trung ương Cục miền Nam (trong kháng chiến có mật danh là e rờ - R) nghị quyết rút đồng chí Nguyễn Đức Toàn, cán bộ Thanh Vận tỉnh Trà Vinh về Ban Dân Vận R để chuẩn bị khung cán bộ thành lập Trung ương Đoàn Thanh niên giải phóng miền Nam xung quanh Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam mới ra đời ngày 20/12/1960.
Sau gần hai tháng hành quân trên đường giao liên vô cùng khó khăn và nguy hiểm, có những đoạn được giao liên dùng xuồng đưa qua sông lớn len lõi giữa dày đặc giang thuyền địch tuần tra và ba lần qua lộ đông dương dày đặc biệt kích Mỹ, đồng chí Nguyễn Đức Toàn đã đến cơ quan Trung ương Cục miền Nam tưởng chừng như không thể nào đến được.
Hai năm sau, đồng chí Trần Thị Rẫy (vợ đồng chí Nguyễn Đức Toàn – Đảng viên Chi bộ xã Long Hữu – NV) xin phép Chi bộ đi R thăm chồng cũng gần hai tháng theo đường giao liên và được tổ chức giữ lại phân công công tác tại Ban Dân vận R.
Cuối năm 1967, đồng chí Nguyễn Đức Toàn được Trung ương Đoàn phân công làm Tổng đội trưởng kiêm Chính trị viên và Bí thư Đảng ủy Tổng đội TNXP miền Nam.
Tháng 11/1967, đồng chí Trần Thị Rẫy trở lại quê nhà xã Long Hữu, huyện (nay là thị xã) Duyên Hải rước con trai đầu lòng Nguyễn Đoàn Kết lên đường đưa vào làm giao liên tại Ban Chỉ huy quân sự Sài Gòn gia Định trong chiến dịch Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968.
Đến mùa khô năm 1969, có một đơn vị TNXP miền Nam đến công tác tại huyện Đức Huệ tỉnh Long An. Đơn vị TNXP này đóng gần Văn phòng của Ban Chỉ huy Quân sự thành phố Sài Gòn Gia Định. Đồng chí Ba Phần, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy quân sự thành phố Sài Gòn Gia Định gởi Nguyễn Đoàn Kết theo chuyến công tác của các đồng chí TNXP do đồng chí Tài Ba phụ trách về cơ quan Tổng đội TNXP cho cha. Mười một tuổi đầu, Nguyễn Đoàn Kết - con trai đầu lòng của đồng chí Nguyễn Đức Toàn tự hào có được một tuổi quân.
Ngày 05 tháng 02 năm 1971 cơ quan Trung ương Đoàn nhận được một bức điện từ mặt trận gởi về báo tin đồng chí Trần Thị Rẫy (vợ đồng chí Nguyễn Đức Toàn) trên đường đi công tác bị máy bay Mỹ bắn bị thương rất nặng và đã hy sinh tại quân y khi đồng chí Nguyễn Đức Toàn mới bước vào tuổi bốn mươi ./.

                            

Nhà báo Bùi Quang Huy 
Đồng nghiệp của chúng tôi !

  
Nhà báo Bùi Quang Huy (trái) và tác giả - Ảnh TL

Ngày 30 tháng 11 năm 1971, anh Chín Nhỏ, thay mặt Thủ trưởng Ban TTVHGD (Thông tin Văn hóa Giáo dục) tỉnh Trà Vinh ký tên vào Giấy khen – nguyên văn: “Cấp cho đồng chí: Trần Điền, chức vụ: Phóng viên, đơn vị: Thông tin, báo chí tỉnh Trà Vinh; Đã lập thành tích: Tận tụy với nghề nghiệp, hoàn thành tốt công tác cố gắng học tập và rèn luyện chuyên môn tiến bộ” – Tưởng mới đó mà đã 46 năm. Anh 76 tuổi rồi và tôi cũng không còn trẻ nữa.
Trong cuộc đời này, tôi và anh Chín Nhỏ có khoảng cách không gần. Về tuổi tác, anh hơn tôi đúng 10 năm. Trong cơ quan Ban TTVHGD tỉnh Trà Vinh trong kháng chiến chống Mỹ, anh thay mặt thủ trưởng. Trong xã hội, anh là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ với chính danh đồng chí Bùi Quang Huy. Nhưng, trong nghề làm báo mà tôi phụng sự cả cuộc đời này, với tôi, anh là đồng nghiệp.
Năm 1968 tôi vào cơ quan Thông tấn báo chí thuộc Ban Tuyên huấn tỉnh Trà Vinh lúc đó cơ quan đã có anh rồi. Trong bài viết “Cơ duyên với nghề báo” trên Tập san Người Làm báo Trà Vinh số 21/6/2013, anh Chín Nhỏ trò chuyện với phóng viên: Anh tham gia Cách mạng năm 1960 tại Văn phòng Huyện ủy Vũng Liêm (lúc đó thuộc tỉnh Trà Vinh). Năm 1963 anh được rút về công tác tại Tiểu Ban Thông tấn báo chí thuộc Ban Tuyên Huấn tỉnh Trà Vinh. Anh đến với báo chí Trà Vinh và bắt đầu dấn thân với nghề báo từ đó.
Năm 1987, đang là Ủy viên Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cửu Long, anh Chín Nhỏ được Tỉnh ủy phân công về làm Bí thư Huyện ủy Duyên Hải – huyện nghèo nhất nhì của tỉnh Cửu Long lúc bấy giờ. Trong những ngày đầu nhận nhiệm vụ Bí thư Huyện ủy Duyên Hải, anh Chín Nhỏ đã làm hai việc mà tới bây tôi còn nhớ – Một là chỉ đạo Ban Tuyên giáo Huyện ủy phối họp với Ban biên tập Báo Cửu Long mở chuyên trang “Duyên Hải từng bước đi lên vững chắc” đăng liên tiếp nhiều kỳ bài viết về huyện Duyên Hải trên báo Cửu Long; Hai là trong những ngày đầu nhận nhiệm vụ Bí thư Huyện ủy Duyên Hải, anh Chín Nhỏ tranh thủ đi thăm gia đình của những đồng chí ở huyện Duyên Hải công tác chung với anh trong Ban Tuyên Huấn tỉnh Trà Vinh hồi kháng chiến. Hôm đến thăm gia đình tôi, trước khi về, anh nói thật thà như nói với bạn:
- Sao mầy không mua cái truyền hình xem ? – Tôi ái ngại trả lời:
- Chưa có tiền anh Chín ơi – Anh cười xởi lởi:
- Gì nhiều đâu mậy, tạ heo đủ rồi.
Được anh Chín Nhỏ động viên, tôi phấn khích:
- Tôi sẽ cố gắng, anh Chín.
Chia tay anh Chín Nhỏ vào buổi chiều muộn bên triền đồi cát Long Toàn nghiêng nghiêng nắng, tôi nung nấu quyết tâm sắm cho được chiếc truyền hình.
Mấy ngày sau, tôi gom tiền mua được con heo con, cả nhà mừng húm. Má tôi cắt lá chuối khô cột chùm cho heo chui vào ngủ. Hàng ngày vợ tôi với thằng con trai 10 tuổi cắt rau muống, rau sam nấu với cám cho heo ăn. Sáu tháng sau heo vô tạ. Vợ chồng tôi dắt heo đến cửa hàng thu mua của huyện. Cửa hàng bên kia con rạch nhỏ, qua đó bằng chiếc cầu tre. Đưa được con heo cả tạ qua đến cửa hàng thu mua, tôi và heo lấm lem bùn đất. Cân heo xong, cô “mậu dịch viên” cửa hàng đưa cho tôi tờ giấy và nói:
- 98 kí. Mười bữa nữa anh xuống nhận tiền. Nay chưa có – Tôi biết trước chuyện này nên bảo:
- Chị cho tôi đổi lấy cái truyền hình.
Cô “mậu dịch viên” lật phía sau tờ giấy viết mấy chữ gì đó đưa cho tôi. Tôi cầm tờ giấy mang sang cửa hàng Công nghệ phẩm của huyện đổi lấy được cái truyền hình Vietronics Biên Hòa 14 in đỏ chót.
            Tôi đem truyền hình về nhà, cả xóm cùng mừng; Người cho cây tre thật dài dựng angten, người cho mượn tiền đóng bình acquy cho có điện, anh thợ làm bình acquy làm giùm mà không lấy tiền công v.v… Gia đình tôi là gia đình thứ ba ở ấp Phước An có truyền hình. Mỗi tối thứ bảy, bà con đến nhà tôi xem cải lương trên truyền hình Cần Thơ như xem gánh hát. Vui vô kể. Tôi thích thú nghĩ thầm:
            Chuyện có vậy thôi, nếu chưa có anh Chín Nhỏ gieo ước mơ chắc lúc đó tôi cũng chưa nghĩ tới !
Năm 1989 anh Chín Nhỏ thôi làm Bí thư Huyện ủy Duyên Hải về làm nhiệm vụ Ủy viên Thường vụ trực Tỉnh ủy Cửu Long. Năm 1990, anh Chín Nhỏ là một trong hai nhà báo đầu tiên ở tỉnh Cửu Long được Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam tặng Huy chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” vì đã có nhiều công lao đóng góp cho sự nghiệp báo chí nước nhà.
Bài viết của anh Chín Nhỏ với những bút danh như: Bùi Nhất Chi, Bùi Quang Huy, đăng trên các báo được anh chọn lọc và in thành các quyển sách đã xuất bản như: “Niềm tin thắng lợi” (Nhà xuất bản Cửu Long 1986); “Ân tình xin gởi lại” (Nhà xuất bản Mũi Cà Mau 2003); “Bến đợi” (Nhà xuất bản Phương Đông 2005); “Hòa Bình” (Nhà xuất bản Phương Đông 2010); “Duyên nợ Đồng bằng” (Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh 2011) và mới nhất là quyển “Con đường phía trước” (Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông 2014).
Đại hội toàn thể hội viên Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh khóa VI, nhiệm kỳ 2011 – 2016 đã mời anh Chín Nhỏ làm Chủ tịch danh dự. 
Đại hội toàn thể hội viên Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2015 – 2020 trân trọng ghi nhận công lao đóng góp của anh Chín Nhỏ:
Nhiệm kỳ qua, nhờ có sự đóng góp đầy nhiệt huyết của nhà báo Bùi Quang Huy, Chủ tịch danh dự Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh, Ban Chấp hành Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh khóa VI đã lãnh đạo toàn thể hội viên thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh khóa VI đề ra.

Trong nghề báo tôi rất hân hạnh có được người đồng nghiệp như thế./.