HÔM NAY (14.4.2010)

ĐỒNG BÀO KHMER NAM BỘ VÀO NĂM MỚI

CHÔL CHNAM THMAY

Hàng năm, sau tết nguyên đán, vào trung tuần tháng tư dương lịch, đồng bào dân tộc Khmer các tỉnh Nam bộ Việt Nam tổ chức đón Tết Chôl Chnăm Thmây – Từ này dịch theo tiếng Khmer tức là Vào năm mới – Đây là tết chịu tuổi của đồng bào dân tộc Khmer. Tết Chôl Chnăm Thmây năm 2010 diễn ra trong 3 ngày 14, 15 và 16/4.

Trong những ngày này, mọi công việc ruộng rẫy bà con đều dừng lại để mọi người được nghỉ ngơi, vui chơi giải trí. Vào dịp này, con cháu dù ở xa xôi đến đâu cũng trở về để sum họp cùng gia đình trong ba ngày Tết.

Ngày tết đầu tiên ( 14/4 dương lịch), mọi người tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo đẹp, mang theo nhang đèn, lễ vật đi chùa. Ở chùa, sẽ tổ chức tụng kinh, rắc nước có hương thơm ở một số nơi nhằm tiễn đưa vị thần năm cũ, xua đuổi tà ma, tẩy rửa điều xui xẻo của năm cũ, đồng thời cũng là cách làm trong sạch về mặt tinh thần để đón vị thần năm mới. Tại gia đình, các bậc con cháu tổ chức đi thăm và dâng quà, bánh trái cho ông bà, cha mẹ, người thân hoặc những người có ân đức với mình.

Sang ngày thứ hai, đồng bào tổ chức nghi thức rước năm mới. Đầu tiên là rước Mahasoongkran (tức là cuốn đại nông lịch Khmer). Dẫn đầu đoàn rước là chằn mang mặt nạ oai vệ tay cầm gậy múa mở đường, theo sau là đội trống Chhay dăm hoặc dàn nhạc ngũ âm. Sau khi đoàn rước đi ba vòng quanh ngôi chùa chính, bà con phật tử sẽ vào chính điện cùng tụng kinh để đón chờ vị thần năm mới. Riêng lớp thanh thiếu niên trẻ tuổi thì tổ chức các trò vui chơi dân gian như: Kéo co, bịt mắt đập nồi, nhảy bao, đánh bóng hay các tiết mục văn nghệ như: Rom vong, hát aday đối đáp, chơi chhay dăm hay xem rô băm, dù kê, phim ảnh…Cũng trong ngày này, bà con còn tổ chức lễ đắp núi cát hoặc núi lúa xung quanh ngôi chính điện để cầu ước cho năm mới trở nên giàu có, của cải chất cao như núi. Tất cả các nghi lễ này đều được các thế hệ lưu truyền và gìn giữ, theo Phật giáo gọi là Anisoong pun phnum khsách (phúc duyên đắp cát).

Sang ngày tết thứ ba, sau khi dâng cơm sáng và trưa cho các vị sư, bà con mang nước ướp hương thơm cùng nhang đèn đến đền thờ Phật làm lễ tắm tượng Phật và sư sãi cao niên. Ở gia đình cũng tổ chức tắm rửa cho ông bà, cha mẹ và thay bộ quần áo mới do con cái dâng tặng. Việc tắm rửa này sẽ giúp tẩy rửa bụi trần của năm cũ và chúc phúc, chúc thọ cho người lớn tuổi. Bên cạnh đó, các nghi lễ cầu siêu cho vong linh người quá cố cũng được tiến hành trang trọng tại nghĩa trang và gia đình.

Tết Chôl Chnăm Thmây không chỉ thể hiện quan niệm của người Khmer về chu kỳ vận chuyển của tạo hóa, lấy mùa mưa làm mốc để đánh dấu thời gian mà còn nhằm giáo dục con người về tấm lòng hiếu thảo, đoàn kết gắn bó chặt chẽ với cộng đồng. Tết Chôl Chnăm Thmây còn là dịp để đồng bào dân tộc Khmer gửi gắm ước mơ hạnh phúc, ý thức hướng thiện và lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ và những người có công lao với dân tộc, đất nước
Ở miền Tây Nam bộ có khoảng 1,3 triệu đồng bào  dân tộc Khmer..